فن دوشش

   گاو، یک سرچشمه حیاتی تولید مواد غذائی

از ابتدای پیدایش تاریخ تا کنون و شاید طی نسل های آینده گاو و فرآورده اصلی آن شیر نقش پر اهمیت خود را در جوامع بشری ایفا نموده است.شیر حاوی کلیه عناصر لازم برتی رشد سلامت جسمانی بوده و مقام بالی خود را در هر نوع دستور غذایی سنجیده حفظ نموده است. تبدیل خوراک و غلوفه مصرفی به پروتئین و انرژی از خصوصیات و ویژگی اصلی بدن گاو است، و این در حالی است که اراضی نامناسب برای تولید غدای انسان با کشت علوفه و تغذیه گاو از محصول آنها به بالاترین بهروری می رسد. تولید محصولات و فرآوردهای اصلی و جانبی دیگر نظیر گوشت و چرم، گاو را در زمره بالاترین حیوانات سودمند قرار می دهد.

---

  نِِِژادهای گاو

گاوها بر حسب نژادهای مختلف از نظر شکل ظاهری، قامت، رنگ پوست و تولید شیر در سرتاسر گیتی متفاوت می باشند. با این حال همه آنها ویژگی مشترک دارند. ارتباط مستقیم بین سلامت، میزان تولید شیربا نحوه دوشش و هینطور روش مراقبت یکی از ویژگی های مشترک می باشد. این دفترچه حاوی برخی کردارهای اصلی گاو و همینطور راهنمائی های در مورد دوشش و مراقبت از ماده گاو شما می باشد.

---

  حفاظ

ایجاد حفاظ مناسب برای گاوه های شما نقش اصلی در میزان تولید شیر ایفا می نماید. وزش باد های شدید، باران، دما بسیار بالا و یا خیلی پایین همگی می توانند مقدار مصرف غذای گاو را تغییر دهند که در نتیجه تولید شیر نیز به پیروی از آن متغیر خواهد بود.

---

  مراقبت از حیوان

رفتار آرام، توجه و مراقبت صحیح ارتباطی با مستقیم با بهبود در تولید شیر و همینطور سلامت عمومی گاو دارد. گاو و محیط اطراف او می بایس همواره تمیز و بهداشتی نگاهداری شود و حتی الامکان و بخصوص هنگام دوشش فعالیت های اطراف او با کمرین سرو صدا انجام پذیرد.

---

  آب و غذا

تولید رضایت بخش شیر و همانطور نگهداری گاو در شرایط مطلوب همواره متضمن آشامیدن آب سالم و تغذیه مناسب است. هر نوع سالم سازی در این زمینه ها بهره خود را بصورت یک حیوان سالم و بسار سودمند عاید خواهد نمود.

---

  بیماری ها

برای جلوگیری از بروز امراض بخصوص ورم پستان، پستانها باید بطور دائم بازدید، نظافت و ضدعفونی شوند. احتمال ابتلای حیوان به بیماریها با تمیز نگه داشتن کلیه لوازم و تجهیزات (که به نحوی با پستان گاو تماس دارند) به حداقل ممکن کاهش یابد.

---

  تراوش و سرازیری شیر از پستان

گاو می بایست به این امر تشویق و ترغیب گردد. ماساژ یا مکیدن گوساله اعصاب پستان و مجاری خروج شیر را تحریک می کند و از این طریق پیغامی به مغز ارسال می شود. سپس جریان خون رشته ماهیچه های داخلی را تحریک نموده که با این فشار شیر به بخش پایینی اندام پستان هدایت می شود. بعضی از گاو ها با صدای بکار افتادن دستگاه شیردوشی، بهم خوردن درب های جایگاه شیردوشی، خوراک ریزی و یا از همه ساده تر رویت گوساله ها به این امر تحریک می شوند.

---

  وقت مناسب دوشش

دوشش می بایستی فقط در لحظاتی که ماهیچه های باریک داخل پستان به حد بالایی تحریک شده باشند انجام پذیرد، لحظاتی که آنهم ۵ تا ۶ دقیقه بیشتر دوام ندارد. گاو هراسان، رنجور و یا هیجان زده ممکن نیست شیر را بطور کامل تخلیه نماید. گاوی که به مهربانی و با دقت با آن رفتار شود با آمادگی کامل شیر خود را خارج می کند و این در حالیست که رفتار خشونت آمیز تحقیقات به اثبات رسانده که دوشش را با مشکل مواجه خواهد ساخت.

---

  دوشش به روش طبیعی

مقدار یک چهارم شیر پستان می بایستی از طریق مجرای باریکی متصل به سر یکی از پستانها عبور نماید این مجرا بوسیله زنجیره ای از ماهیچه ها در میان گرفته شده که مجرا مسدود بماند. گوساله با حرکت زبان و آروار ه ها این ماهیچه را جابجا نموده و در نتیجه مجرا را باز می کند. مکیدن گوساله خلاء بوجود می آورد و همزمان نیز فشار به اطراف نوک پستان وارد می سازد.

---

  دوشش با دست

دوشش با دست می تواند به روش های مختلف انجام گیرد. اما ترکیب حرکات اکثرا یکسان است. ابتدا قسمت بالای سرپستان میان انگشت های  شصت و سبابه تحت فشار قرار می گیرد. به نحوی که دهانه ورودی مخزن شیر به سرپستان مسدود و فقط شیر در نوک پستان باقی بماند.(۱) این مقدار شیر سپس با فشار انگشتان بطرف کف دست از مجرا به نوک پستان هدایت می شود.(۴ـ۲)سپس انگشت شصت رها شده و شیر از نوک پستان جاری می گردد.

---

  دوشش با دستگاه

شیردوش های امروزی با به کارگیری خلاء بعنوان نیروی غالب در مقابل فشار اطراف مجرای عبور شیر در سرپستان عمل می نمایند. کاسه پستانک استوانه ای شکل با پوسته فلزی و پستانک لاستیمی داخل آن عامل انتقال نیروی دستگاه به سرپستان می باشد. دهانه پایانی داخل پستانک متصل به سر پستان همواره دارای خلاء می باشد. عامل اتصال دائم پستانک ها به پستان و همینطور دوشش شیر از مجرای سرپستان وجود همین خلاء یاد شده می باشد.

---

  بخش انعکاس ضربان در پستانک

هوا و خلاء یکی پس از دیگری دائما در فضای میان دیواره داخلی کاسه پستانک و دیواره خارجی پستانک تلمبه مانند در جریان است. منبع اصلی تولید این ضربان پولساتور است. زمانی که پولساتور هوا را در این فضا وارد می کند پستانک سرپستان را تحت فشار قرار داده و ماساژ می دهد. زمانی که پولساتور هوا را از این فضا خارج می کند، پستانک بحالت عادی برگشته و دوشش انجام می شودو این حالات شباهات بسیاری به ماساژ و مکیدن شیر توسط گوساله از سرپستان دارد.

---

  مراحل اصلی دوشش

 آماده سازی پستان(قبل از دوشش)

عمل آماده سازی قبل از دوششبوسیله دست و با دقت کامل الزامی است. دستها بایستی شسته شوند و پستان بوسیله پارچه خشک و یا حوله کاغذی تمیز گردد. اگر چنانچه پستان خیلی کثیف است می بایستی با آب بهداشتی شستشو شود.

 

بازدید شیر قبل از دوشش

این عمل بوسیله دست و با دریافت مقداری شیرداخل ظرف با زمینه تیره رنگ می بایست انجام پذیرد. تا بتوان از سلامت ظاهری شیر اطمینان حصل نمود. چنانچه شیر بصورت عادی جاری نگردد و یا با دلمه همرا باشد، می تواند علامت ورم پستان باشد. این عمل همچنین به تحریک پستان و آماده سازی برای دوشش نیز کمک می کند. جمع آوری شیر اولیه در ظرف از پراکندگی اجرام مضر در شبکه های اصلی جمع آوری شیر نیز جلوگیری بعمل می آورد.

 

اتصال واحد و یا خوشه شیردوشی به پستان

خوشه شیردوشی را بطرف سرپستانها و ابتدا سمت سرگاو نزدیک کنید. سوپاپ خرچنگی را بطرف درب آن  آزاد و اولین سرپستان سمت سرگاو را به پسانک متصل کنید. لوله شیر حدفاصل خرچنگی و کاسه پستانک می بایست به حالت S  نگاه داشته شود تا از ورود احتمالی هوا به داخل سیستم جلوگیری به عمل آید. حالا بهتر آن است که دوشش با سرعت هرچه ممکن و بدون وقفه انجام پذیرد.

 

بازدید

در نظر داشته و مطمعن شوید که کاسه پستانکها قسمت انتهائی سرپستان را به داخل فرو نبرند. برای این منظور می توانید خرچنگی را به کمک دست بمدت چند ثانیه و بطور خیلی خفیف بطرف پایئن فشار دهید. همانطور که اشاره شد دوشش می بایست با سرعت و بدون وقفه انجام پذیرد و ار ماساژ پستان در طول زمان دوشش مطلقا خودداری نمود تا شیر بطور کامل تخلیه شود پس از خاتمه این مرحله فقط گاوهای بیمار می بایست به کمک دست دوشیده شود.

 

جدا کردن خوشه شیردوشی از پستان

کاسه پستانکها را می توان پس از تخلیه کامل شیر از پستان جدا نمود. در این حالت سوپاپ خرچنگی بطرف بیرون کشیده می شود که با این عمل هوا داخل فضای بین پستانک و کاسه پستانک وارد و در نتیجه خلاء از میان رفته و خوشه شیردوشی از پستان جدا می شود. در نظر داشته و فراموش نکنید که:

۱.پستان کامل دوشیده شده باشد.

۲.قبل از جدا کردن واحد شیردوشی از پستان، شیر در پستان باقی نباشد. زیرا شیر باقیمانده در پستان می تواند به بیماری ورم پستان منجر شود.

 

نکته بهداشتی

بعد از دوشش عمل ضدعفونی پستان با بطری مخصوص توصیه می شود. این عمل، پوست نوک پستان ها را نرم ساخته و از آنجا که مجرای شیر در پستان هنوز باز است خطر آلودگی پستان را از میان می برد. نوک پستان ها حتی در زمان خشکی گاو نیز می بایست روزی یکبار ضدعفونی شود در دو ماه آخر حاملگی نیز این عمل ضروری است.